Aplikacja legislacyjna ma na celu podniesienie kwalifikacji zawodowych urzędników administracji rządowej oraz samorządowej zaangażowanych w proces tworzenia prawa, a w konsekwencji − zwiększenie liczebności korpusu legislatorów. Jej uczestnikiem może być posiadający wykształcenie prawnicze:
1) członek korpusu służby cywilnej;
2) urzędnik państwowy ( w rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, obecnie: Dz. U. z 2018 r. poz. 1915);
3) żołnierz zawodowy;
4) funkcjonariusz którejś ze służb;
5) pracownik samorządowy.
Podczas naboru na aplikację uwzględnia się nie tylko wyniki rozmów kwalifikacyjnych z kandydatami, ale też ich staż pracy na stanowiskach związanych z legislacją oraz potrzeby kadrowe podmiotów (urzędów) kierujących.
Aplikacja legislacyjna, rozpoczynająca się we wrześniu każdego roku, trwa 10 miesięcy. Składają się na nią wykłady i ćwiczenia oraz zajęcia praktyczne z patronami – doświadczonymi legislatorami. Program aplikacji, wzorowany na innych aplikacjach prawniczych, obejmuje wiedzę teoretyczną z zakresu szeroko rozumianego prawa, procesu prawotwórczego oraz techniki legislacyjnej oraz kształtowanie umiejętności praktycznych.
Wykłady poświęcone są między innymi procedurze prawodawczej, wybranym problemom legislacyjnym podstawowych dyscyplin prawa, prawu Unii Europejskiej i harmonizacji prawa polskiego z unijnym, wybranym problemom z zakresu prawa międzynarodowego (w tym wpływowi prawnomiędzynarodowych zobowiązań Polski w dziedzinie praw człowieka na kształt tworzonego prawa), orzecznictwu Trybunału Konstytucyjnego i sądowemu, językowi prawnemu i prawniczemu, a także narzędziom informatycznym stosowanym w procesie legislacyjnym.
Celem ćwiczeń i zajęć z patronem jest zdobycie praktycznej umiejętności przygotowywania projektów aktów prawnych i założeń projektów ustaw, a także stanowisk prawno-legislacyjnych do nich.
Aplikacja legislacyjna kończy się egzaminem, polegającym na przygotowaniu przez aplikanta pracy pisemnej i jej przedstawieniu komisji egzaminacyjnej oraz na sprawdzeniu jego wiedzy zarówno w zakresie przedłożonej pracy, jak i przedmiotów wykładanych w toku aplikacji. Praca pisemna polega na przygotowaniu projektu aktu prawnego albo stanowiska prawno- -legislacyjnego do niego, wylosowanego z listy przygotowanej przez komisję egzaminacyjną. W trakcie egzaminu może być obecny patron aplikanta. Egzamin kończy się oceną pozytywna lub negatywną.
Udział w aplikacji jest płatny, a koszty ponosi pracodawca aplikanta.
Pierwsza edycja aplikacji legislacyjnej rozpoczęła się w lutym 1994 r., zaś od kolejnej edycji − w roku 1995 − podstawą jej organizacji był art. 71 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (ówcześnie: Dz. U. Nr 31, poz. 214, ze zm.). Szczegółowe zasady i tryb jej organizowania i odbywania (w szczególności ustalanie jej programu, zasad rekrutacji uczestników, zasad i warunków egzaminu końcowego a także składu komisji egzaminacyjnej) regulowało początkowo zarządzenie Szefa Urzędu Rady Ministrów (później – Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów). Następnie kwestie te były normowane rozporządzeniami Prezesa Rady Ministrów, z których pierwsze − z dnia 23 czerwca 1995 r. w sprawie aplikacji legislacyjnej (Dz. U. Nr 74, poz. 370) − weszło w życie 8 lipca 1995 r. i miało zastosowanie do kilku kolejnych edycji aplikacji.
Do początków 2009 roku aplikacja legislacyjna była prowadzona przez Urząd Rady Ministrów (po zmianie nazwy − Kancelarię Prezesa Rady Ministrów), a pieczę merytoryczną sprawowała nad nią Rada Legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrów. Począwszy od lutego 2009 roku prowadzenie aplikacji powierzono Rządowemu Centrum Legislacji, a nadzór programowy – jego Prezesowi.
Obecnie prowadzenie i organizację aplikacji legislacyjnej reguluje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie aplikacji legislacyjnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1434).
Do tej pory odbyło się 18 edycji aplikacji legislacyjnej, a ukończyło ją z wynikiem pozytywnym 619 aplikantów.
Więcej informacji: http://bip.rcl.gov.pl/rcl/aplikacja-legislacyjna